چرت زدن یک پدیده رایج در سراسر دنیا است که در تمام گروه‌های سنی دیده میشود. چرت به معنای خواب کوتاه است که فواید زیادی در افراد مختلف دارد، اما با مضراتی نیز همراه است. آیا عادت به چرت بعد از ظهری دارید؟ در ادامه این مطلب با بررسی چرت و خوب یا بد بودن آن نسبت به خواب شبانه مجله اینترنتی نیونیوز1 را همراهی کنید. آیا خوابیدن با تلویزیون روشن مضر است؟ روی بخش رنگی کلیک کنید.
فهرست دسترسی به سرفصل‌های این مطلب
چرا چرت میزنیم؟
بسیاری از افراد تمایل دارند در طول روز چرت بزنند. اگر دقت کرده باشید، برخی از مکان‌ها و مغازه‌ها در بعد از ظهر تعطیل هستند. دلیل آن است که آن‌ها برای چرت کوتاه رفته‌اند. ممکن است از شب قبل خوب نخوابیده باشند، روز پرتنشی داشته‌اند و یا فقط می‌خواهند کمی استراحت کنند. گاهی اوقات برای چرت بعد از ظهری نیاز به دلیل ندارید. یکی از فواید آن احساس شادابی و جوانی است. چرت خوب است اما خواب بعد از ظهری میتواند مضر باشد.
اینرسی خواب بعد از چرت روزانه
اینرسی خواب یا (Sleep Inertia) اختلالات هوشیاری و عملکردی انسان میان خواب و بیداری است. یعنی فرد قادر نیست کاملا از خواب دل بکند و بیدار شود. چرتهای کوتاه برای مدت 15 دقیقه یا کم‌تر باعث بهبود عملکرد شناختی در افراد میشود. با این حال، چرتهای طولانی‌تر از 30 دقیقه نیز مفید هستند، اما فرد دوره کوتاهی از اینرسی خواب را تجربه خواهد کرد.
فواید چرت زدن چیست؟
رهایی و کاهش استرس
چرت بعد از ظهری فواید بسیاری از جمله کاهش استرس دارد. افرادی که در طول شب کار می‌کنند و مدت زمان بسیاری بیدار می‌مانند، احساس خستگی بیشتری نیز دارند. در نتیجه سطح استرس در این افراد بیشتر میشود. این وضعیت در مدت زمان طولانی‌تر باعث خستگی مزمن در افراد خواهد شد. در چنین شرایطی چرت زدن میتواند برای کاهش استرس مفید باشد.
کاهش خستگی
بدن ما از ریتم شبانه‌روزی پیروی می‌کند. دمای بدن انسان هر 12 ساعت کمی کاهش پیدا می‌کند و عمدتا در بعد از ظهر فرد احساس خستگی می‌کند. بنابراین، چرت بیش از 30 دقیقه میتواند تا حد زیادی خستگی افراد را از بین ببرد.
کمک به هوشیاری
هوشیار ماندن در بعد از ظهر کار سختی است. احساس بی‌حالی و خواب آلودگی عمدتا بین ساعات 1 تا 4 بعد از ظهر اتفاق می‌افتد. در این مدت دمای بدن کمی کاهش میابد، احساس بی‌حالی دارید و هوشیاری نیز کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه، چرت زدن میتواند به هوشیار ماندن شما کمک کند. بهترین زمان برای خوابیدن و بیدار شدن چه ساعتی است؟
با چه فاکتورهایی میتوانیم فواید چرت زدنمان را افزایش دهیم؟
زمان سنجی
زمان چرت زدن برای تاثیر فواید آن مهم است. اوایل بعد از ظهر از ساعت 2 تا 4 زمانی است که افراد در اوج خواب‌آلودگی هستند. این ساعات بهترین زمان برای چرت کوتاه به نظر می‌رسد. در واقع، یک چرت کوتاه بهتر از افزایش ساعت خواب در شب و مصرف کافئین برای افزایش انرژی است. شما با یک چرت بعد از ظهری می‌توانید سودمندترین راه برای افزایش انرژی را تجربه کنید. چرت کوتاه و در ساعت مشخص میتواند عملکرد شما را بهبود ببخشد. اما این خواب کوتاه در زمان‌های دیگر می تواند باعث اینرسی شدید خواب در شما شود.
زمان چرت شامل چه عواملی است؟
- خواب آلودگی
- زمان‌بندی برنامه خواب در ساعات شبانه‌روز
- خواب زودهنگام
- کیفیت خواب
- مدت زمان بیداری
بیداری قبل از چرت زدن
زمانی چرت و استراحت کوتاه مزایای بیشتری دارد که فرد پیش از آن مدت زمان طولانی‌تری بیدار باشد. به طور معمول، حدود 16 ساعت بیداری با احساس خستگی و خواب‌آلودگی در افراد همراه است. اگر فردی در شیفت شبانه کار کند و یا مشکلاتی در خواب شبانه داشته باشد، اوج خواب آلودگی شبانه زودتر شروع میشود. چرت زدن ممکن است بروز این احساس را به زمان بعد موکول کند.
چرت پی در پی
افرادی که عادت چرت زدن دارند، نسبت به افرادی که به ندرت چرت می‌زنند اعلام کرده‌اند که چرت آن‌ها باعث افزایش انرژی و طراوت میشود. نشان‌دهنده کاهش دمای بدن است و خواب سبک‌تری نیز خواهید داشت. همچنین اینرسی خواب نیز با سرعت بیشتری بهبود میابد.
اختلال در ریتم شبانه‌روزی
فاکتورهایی مانند خستگی ناشی از مسافرت طولانی هوایی، تغییر ساعت در تابستان، تغییر شیفت کاری، بی‌خوابی، خستگی و خواب آلودگی ساعت بیولوژی را مختل می‌کند. در نتیجه چرت زدن میتواند بهترین راه برای مدیریت این خواب آلودگی و خستگی باشد.
مدت زمان چرت زدن
چرتهای 10 تا 20 دقیقه‌ای با کاهش اینرسی خواب، مفیدترین چرت بعد از ظهری هستند. اگر کم‌خوابی شدیدی دارید، چرت بزنید زیرا این کار میتواند برای شما مفید باشد. همچنین چرتهای کوتاه برای استراحت در محل کار نیز مناسب هستند، زیرا پس از آن هوشیاری سریع‌تری ایجاد میشود. حفظ تمرکز در محل کار: علت عدم تمرکز شما چیست؟
مزایای کلی چرت کوتاه
چرت زدن به فرد اجازه رفتن به خواب عمیق را نمی‌دهد. در مدت زمان کوتاهی فرد با یک چرت کوتاه میتواند خواب آلودگی را به سرعت از بین ببرد. همچنین بعد از چرت کوتاه هوشیاری بالاتری نیز ایجاد میشود. افرادی که چرت نمی‌زنند، ممکن است خواب عمیق‌تری داشته باشند و در هنگام بیدار شدن با اینرسی شدید خواب مواجه شوند.
یک چرت کوتاه میتواند حافظه را تقویت کند، زیرا اهمیت خواب در حفظ اطلاعات است. مهارت‌های حل مسئله و جداکردن موضوعات نیز افزایش میابد. بنابراین، باید بگوییم که یک چرت کوتاه در محل کار میتواند توانایی و کارایی کارکنان را بهبود ببخشد. به خصوص در شغل‌هایی که نیاز به قضاوت و تصمیم‌گیری دارند، یک چرت کوتاه به مدیریت دانش کمک می‌کند. این کار میتواند حافظه کاری را در بزرگسالان تقویت کند. این کار برای انجام کارهایی که نیاز به تمرکز دارند، بسیار مهم است.
گاهی چرت زدن نشانه بیماری است!
چرت زدن در افراد مسن که از افسردگی، بی‌خوابی، دیابت و یا دردهای مزمن رنج می‌برند، شایع است. عامل مشترک در همه این مشکلات، بی‌خوابی است. بی‌خوابی باعث حس نیاز به خواب در طول روز میشود. یک چرت کوتاه با بهبود عملکرد شناختی باعث افزایش حس خوب در افراد میشود.
چرت زدن بهتر است یا خواب شبانه؟
اگرچه گفتیم چرت کوتاه مزایای بسیاری در بزرگسالان دارد، اما نمی‌تواند جایگزین خواب شبانه شود. توانایی توجه پی در پی و مداوم به جزئیات و موضوع به خواب شبانه بستگی دارد. در صورت کمبود خواب و بی‌خوابی، چرت کوتاه میتواند عملکرد ذهنی را برای مدت زمان کوتاهی تقویت کند. اما توجه داشته باشید که برای بهبود اوضاع باید خواب شبانه را در روزهای بعد داشته باشید.
خواب بعد از ظهر ایده آل نیست!
چرت بعد از ظهری یک کار رایج میان مردم است، اما خواب بعد از ظهری طولانی مدت ممکن است برای سلامتی مضر و زیان‌آور باشد. همچنین بر خواب شبانه نیز تاثیر منفی می‌گذارد. سعی کنید از خواب بعد از ظهر خودداری کنید. خواب طولانی مدت خطر سکته مغزی را تا بیش از 20 درصد افزایش می‌دهد. افرادی که بیش از 90 دقیقه چرت بعد از ظهری می‌زنند، 25 درصد بیشتر از سایر افراد در معرض خطر سکته مغزی هستند.
آیا کم خوابی باعث بروز مشکلات سلامتی میشود؟
خواب زیاد عادت خوبی نیست، اما کم‌خوابی نیز باعث بروز مشکلات سلامتی میشود. سبک زندگی برخی از افراد به گونه‌ای است که فقط چند ساعت در طول شب می‌توانند بخوابند. این کار برای سلامتی آن‌ها مضر است. از عوارض کم‌خوابی دیابت، فشارخون بالا، چاقی و حتی افسردگی می‌باشد. به همین دلیل سعی کنید هر روز به مقدار کافی بخوابید. خواب کافی برای تندرستی یک فرد چقدر است؟
منبع: healthshots.com و news-medical.net
